Portrety dziewczyny i dziewczyna z portretu. Historia, która nie kończy się wraz ze śmiercią.
Światła, wycie syreny, biało-czerwone flagi powiewające na masztach. Pierwszy dzień sierpnia co rok napawa mnie nostalgią. Na myśl przychodzą mi wszystkie nieusłyszane historie, których nigdy już nikt nie opowie. Czas biegnie nieubłaganie a ostatni świadkowie wydarzeń sierpnia 1944 roku odchodzą bezpowrotnie. Nie do przecenienia wydaje się być wobec tego nasza pamięć i wspominanie sylwetek wielkich ludzi. W dziejach Powstania Warszawskiego swoje losy zapisało wielu Dąbrowian. Wśród nich pewna artystka, którą nazywa się dziś „Polską Brigitte Bardot czasów wojny”.
10 marca 1920 roku w Dąbrowie Górniczej urodziła się Ewa Faryaszewska. Była córką ówczesnego dyrektora kopalni „Flora”, mieszczącej się w Gołonogu. W wieku osiemnastu lat, po śmierci ojca wyjeżdża wraz z matką do Warszawy, gdzie rozpoczyna studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych. Wkrótce angażuje się w działalność Chorągwi Warszawskiej. Studia Ewy przerywa wybuch wojny. Młoda dziewczyna przystępuje do działań konspiracji i pod pseudonimem „Ewa” pełni funkcję łączniczki batalionu „Wigry”. Niedługo potem za swoje zasługi w walce o wolną Polskę awansuje do stopnia kaprala. Ewa interesuje się fotografią i w międzyczasie uwiecznia na kolorowych zdjęciach obrazy stolicy w czasie Powstania Warszawskiego. Jako konspiratorka aktywnie działa w zespole ratującym zabytki przechowywane w piwnicach muzeum na Starym Mieście. 28 sierpnia 1944 roku zostaje ciężko ranna podczas akcji na Starym Kole. Umiera następnego dnia w wyniku odniesionych ran. Ewa Faryaszewska w wieku 24 lat oddała życie, ratując od zagłady dziedzictwo naszej kultury narodowej.
Kilkanaście lat po wojnie matka Ewy wywołuje klisze, które zostały po córce. Efektem tego jest zbiór kilkunastu fotografii miasta stanowiących bogaty materiał obrazujący skalę zniszczeń wojennych. Migawki po rekonstrukcji cyfrowej można obecnie oglądać w galerii Muzeum Powstania Warszawskiego. Są także zawarte w wydawnictwie Muzeum Warszawy, pt.: „Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014”, autorstwa Magdaleny Wróblewskiej.
Historia Ewy Faryaszewskiej nie kończy się wraz z jej śmiercią. W 1991 roku uznany holenderski malarz Theo Huson trafia na fotografię młodej dziewczyny z czasów Powstania. Zauroczony jej urodą postanawia dociec kim jest i jak potoczyły się jej losy. Fascynacja zainicjowała dzieło sztuki. Artysta namalował portret Ewy na tle płonącego miasta, które dziś nazywa się „Polską Brigitte Bardot czasów wojny”. Dzieło należy do zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego.
Biogram, portret i zdjęcia Ewy Faryaszewskiej ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego
Pamiętanie to najwyższa forma hołdu, jaką można i należy oddać bohaterom Powstania. Historia jest nierozerwalną częścią kultury, a bez kultury nie ma społeczeństwa. Pielęgnowanie jej jest wyrazem patriotyzmu na miarę naszych czasów, znaczącym więcej niż symbol kotwicy umieszczany na koszulkach.
Autor: Agnieszka Czarnik.