Drobna, skromnie ubrana, wręcz chłopięca. 6 października 1889 roku na świat przychodzi jedna z najwybitniejszych polskich pisarek, Maria z domu Szumska, później Dąbrowska. Choć najważniejsza w jej dorobku literackim powieść „Noce i dnie” zostanie nominowana do Literackiej Nagrody Nobla aż 5 razy (w latach: 1939, 1957, 1959, 1960 i 1965), to wydane 40 lat po jej śmierci (zgodnie z wolą wyrażoną w testamencie pisarki) Dzienniki ostatecznie dowiodą, że była to kobieta nie tylko lotnego umysłu, ale również lotnego serca.

Dom Modlitwy Mizrachi. Nazwa  Mizrachi (hebr. wschodni) pochodzi od ortodoksyjnego odłamu syjonizmu. Obiekt mieści się w budynku przy ulicy Potockiego 3 i powstał prawdopodobnie w czasie I wojny światowej. Inicjatorem był bogaty kupiec Chil Wiener, który udostępnił swoją kamienicę pod dom modlitewny.  Miejsce to niegdyś zwane było potocznie „Małym Będzinem”.

Dom modlitwy zdobi bogata ikonografia mająca ścisły związek z ruchem syjonistycznym. Dekoracja ścienna trzyma się trzech wątków tematycznych: pejzaży Ziemi Świętej, symboli 12 plemion Izraela i 12 znaków zodiaku. Miejsce jest jednym z siedmiu takich obiektów w Polsce o tak dobrze zachowanej astrologii. Polichromie na ścianach ukazują miejsca i symbolikę mające szczególne znaczenie dla tejże kultury: ulicę Herzla w Tel Awiwie, uliczkę w Jaffie, grób Absaloma, grób Racheli, lampkę chanukową i menorę.

Obiekt przetrwał okres II wojny światowej w stanie nienaruszonym. Został przebudowany dopiero po 1945 roku, kiedy to postanowiono przerobić go na mieszkanie. Zapomniany na lata został odkryty na nowo w lipcu 2004 roku przez Adama Szydłowskiego (dzięki informacji byłego mieszkańca Będzina). Po trzech latach starań miejsce to zostało wpisane do rejestru zabytków, a od kwietnia 2012 roku podlega pod Muzeum Zagłębia w Będzinie.

Tekst i grafika: Joanna Mańka

Dlaczego pobliska Czeladź zwana jest przez niektórych Szwecją, a znajdujący się w niej kościół Katedrą Notre-Dame? Skąd w mieście wzięła się owiana legendami Czarownica? Na powyższe i wiele innych pytań, znaleźć można odpowiedź wybierając się do Czeladzi – najstarszego miasta Zagłębia Dąbrowskiego!