Noc świętojańska, zwana dawniej Nocą Kupały, jest jednym z najbardziej fascynujących słowiańskich świąt. Jej korzenie sięgają czasów pogańskich, kiedy obchodzono najkrótszą noc w roku – noc czarów oraz magii. Jakie tradycje towarzyszyły ludziom w ten wyjątkowy dzień?

Tradycje Nocy Świętojańskiej:

Wianki na wodzie – najbardziej rozpoznawalnym zwyczajem związanym z Nocą Świętojańską jest tradycja puszczenia wianków na wodę. Wianki te składają się z różnych gatunków ziół, które mają przynosić dobrobyt, czuwać nad zdrowiem oraz złym urokiem. Noc Świętojańska, będąc okresem zalotów wśród młodzieży, była również czasem wróżb, a puszczenie wianków stanowiło część tych obrzędów. To właśnie młode dziewczęta puszczały wianki na wodę. Jeśli chłopak wyłowił wianek, oznaczało to szybkie zamążpójście. Jeśli wianek dryfował, ślub miał nastąpić później, a jeśli utonął, oznaczało to, że panna pozostanie niezamężna na zawsze.

Współcześnie tradycja puszczenia wianków na wodę nadal trwa, jednak w wielu miastach została ona zastąpiona przez puszczanie lampionów, które wdzięcznie unoszą się nad miastami. Jest to nowoczesna interpretacja tego zwyczaju, która wprowadza piękne światło i magię w Noc Świętojańską.

Kwiat Paproci – w Noc Świętojańską istniał szczególny zwyczaj związany z poszukiwaniem tajemniczego kwiatu paproci, który według wierzeń miał zakwitać tylko przez jedną noc. Ten magiczny kwiat był uznawany za roślinę, która zapewnia zdrowie, szczęście i powodzenie. Z tego powodu o północy zarówno mężczyźni, jak i kobiety wyruszali do lasu w poszukiwaniu tego niezwykłego kwiatu.

Rytuał ognia – Noc Świętojańska, pełna zabawy, radości i magii, była nieodłącznie związana z paleniem licznych ognisk, które stanowiły jedno z najważniejszych elementów obchodów. Przy tych ogniskach gromadzili się ludzie, aby cieszyć się radosnymi spotkaniami, biesiadami i zabawami. W trakcie tych wydarzeń palono również specjalne zioła, których działanie miało chronić przed złymi duchami i przynosić szczęście. Płonący ogień pełnił również symboliczną rolę, symbolizując siłę i życie. Podczas nocnej celebracji, ludzie tańczyli w rytmie płomieni i angażowali się w niebezpieczną, ale ekscytującą grę polegającą na przeskakiwaniu nad płomieniami.

Mocy Wody – podczas Nocy Kupały, woda odgrywała wyjątkową rolę. Uroczystości odbywały się blisko natury, w pobliżu jezior i rzek. Wierzono, że w czasie przesilenia letniego, te wodne zbiorniki nabierają magicznych właściwości, które służą oczyszczającym obrzędom. Młodzi ludzie często decydowali się na kąpiel w tych wodach, wierząc, że dzięki temu uzdrowią swoje ciała i dusze. Rytualna kąpiel pod gołym niebem miała przynieść powodzenie, płodność lub szczęśliwe małżeństwo. W przypadku braku dostępnych zbiorników wodnych, ludzie kładli się na zroszonej trawie, aby ubrania i włosy przesiąkły wodą.

Zapraszamy na Wianki 2023 w Parku Zielona (przy fontannie) – 23 czerwca o 17:00 – w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca Gołowianie – pamiętajcie, by wziąć ze sobą wianek, który później puścimy nurtem Białej Przemszy.

Tekst: Roksana Gajewska
Fot. Marek Wesołowski