„Można go było tylko lubić, kochać”

Zapowiedzią znajomości Michała Spisaka z Wojciechem Kilarem są słowa, które skierował do niego Adam Mitscha w jednym z listów. W 1955 roku pedagog pisał: „O Kilarze na pewno Pan niejednokrotnie usłyszy: Talent!”, zdając sprawę z wyników tegorocznych, wybitnych absolwentów Śląskiego Konserwatorium Muzycznego – „naszego Konserwatorium”.

„Kochani,
Dziękuję bardzo serdecznie za miłe słowa. Życzymy Wam wszystkiego co najlepsze na ten Nowy Rok.
Pozdrówcie bardzo mocno naszych wspólnych przyjaciół— jak tylko przestaną mnie męczyć lekarze, to napiszę więcej. Na razie całuję i ściskam Was bardzo mocno i serdecznie wraz z Andrzejką.

Wasi Andrée i Michał”

Ten list jak pożegnanie napisał Michał Spisak do Leona Markiewicza 11 stycznia 1965 roku. Choć Spisak uwolnił się od bólu i lekarskich interwencji, nie zdołał napisać nic więcej. Odszedł siedemnaście dni później, 28 stycznia.

Kompozytorzy poznali się w czasie, gdy młody Górecki studiował jeszcze w katowickiej PWSM— Michał Spisak odwiedził mury swojej Alma Mater po „Warszawskiej Jesieni” w 1958 roku, na której Henryk Mikołaj Górecki odniósł swój pierwszy sukces, wykonując „Epitafium”— utwór skomponowany na chór mieszany i zespół instrumentalny do słów Juliana Tuwima . Początkowo ich znajomość nie była zbyt  zażyła, ale już kilka lat później…

„Kochana Grażynko!”

Niewątpliwie wyjątkowa relacja łączyła Michała Spisaka z Grażyną Bacewicz— polską skrzypaczką i kompozytorką. Dość, że wśród bogatej korespondencji, którą pozostawił po sobie Spisak, aż 140 zaadresował do Bacewicz, za każdym razem zwracając się do niej „Kochana Grażynko”. Przyjaźń okazała się na tyle silna, że z czasem związała ze sobą całe ich rodziny— listy sygnowano podpisem „Wasi Andrée i Michał” i w każdym z nich znalazło się miejsce na pozdrowienia dla męża Andrzeja, wyrazy szacunku dla matki i serdeczne uściski dla Ali— córki Bacewicz. Spisak często wspominał też o Wandzie Bacewicz— poetce, siostrze skrzypaczki.

Lutosławski o Spisaku — „wspaniałym artyście, kryształowym człowieku, niezrównanym przyjacielu”

„Trudno— niezwykle trudno znaleźć słowa, aby mówić o tym, co prawdziwie piękne, wzbudzające podziw i przywiązanie. Dlatego drży mi ręka, gdy mam pisać o Michale Spisaku (…)”. Tak swoje wspomnienie o Michale Spisaku rozpoczął Witold Lutosławski. Napisał je zaraz po śmierci artysty w 1965 roku, a przedrukowano je na łamach „Ruchu Muzycznego” (1965, nr 14, s. 6).

Witold Lutosławski urodził się w 1913 roku— był kompozytorem, pianistą i dyrygentem. Lata wojny spędził w stolicy, gdzie w czasie hitlerowskiej okupacji grywał w kawiarniach oraz udzielał prywatnych, tajnych koncertów w domach, razem ze skrzypaczką Eugenią Umińską. Związany z warszawskim ośrodkiem muzycznym, absolwent konwersatorium warszawskiego od początku był związany z Międzynarodowym Festiwalem Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, której w latach 60. przewodniczył. Był też najczęściej grywanym polskim kompozytorem (aż 49 razy!), którego uhonorowano nawet wieczorem autorskim (1973).